Mục tiêu của khen thưởng cũng chính là phát huy được sức mạnh to lớn của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, làm cho phong trào thi đua thực sự phát triển sâu rộng trong nhân dân, trở thành động lực cách mạng to lớn, hướng phong trào thi đua đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới đất nước.
Trong công tác khen thưởng, một trong những nguyên tắc quan trọng là “đúng người, đúng việc”, thành tích đến đâu, khen thưởng đến đó. Luật Thi đua, khen thưởng đã xác định chú trọng khen thưởng cá nhân là người trực tiếp lao động, công tác, chiến đấu… và cá nhân có nhiều sáng tạo trong lao động, công tác.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Tạp chí Tuyên giáo)

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”; và "Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước"... và tại Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ X năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng chỉ ra, công tác thi đua - khen thưởng cũng còn một số hạn chế, nhất là còn nhiều mô hình, gương điển hình tiên tiến ở một số địa phương, cơ quan, đơn vị chưa được phát hiện, bồi dưỡng kịp thời và nhân rộng có hiệu quả… Tính tiêu biểu, nêu gương và lan tỏa trong công tác khen thưởng có lúc còn hạn chế.

Qua các phương tiện thông tin, báo chí… cho thấy công tác khen thưởng trong thời gian qua tuy đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng ở đâu đó vẩn còn trường hợp có lúc, có việc chưa kịp thời; khen thưởng cho công nhân, nông dân, người lao động trực tiếp chưa nhiều; tính tiêu biểu, nêu gương và lan tỏa trong công tác khen thưởng có lúc, có nơi còn hạn chế. Đặc biệt còn có nơi xem khen thưởng như là một món quà mà chưa thực chất, có khi còn như một sự phân chia, ban phát, quay vòng, ưu tiên được xét khen thưởng để đủ điều kiện, đủ số năm quy định để nhận những hình thức khen thưởng cao hơn… Đáng ngại hơn là việc bầu chọn danh hiệu thi đua từ cơ sở không đúng, cứ giới thiệu dần lên các cấp trên, cuối cùng là “điển hình giả” không có giá trị nêu gương, nhân rộng phong trào thi đua, không lan tỏa năng lượng tích cực trong cơ quan, đơn vị.

Thực tiễn này đang đòi hỏi có sự thay đổi, trước hết là từ nhận thức của người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng cho rằng, trong xét thi đua - khen thưởng thì trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị là rất quan trọng. Cùng với ban thi đua - khen thưởng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải bảo đảm khen thưởng chính xác, công khai, minh bạch; chú trọng khen thưởng người trực tiếp lao động, sản xuất. “Khen thưởng phải phù hợp với thành tích và kết quả đạt được. Thi đua là để đào tạo, rèn luyện và xây dựng con người mới. Tránh hình thức” -Tổng Bí thư nói.

Để phong trào thi đua, khen thưởng thực sự trở thành động lực cho sự phát triển, thiết nghĩ, việc triển khai cần có mục tiêu thiết thực, cụ thể, không hô hào suông mà phải gắn với thực tiễn cuộc sống. Đặc biệt, khen thưởng phải kịp thời, chính xác, khen đúng việc, thưởng đúng người… Do đó, yêu cầu đặt ra phải làm sao khen thưởng chấm dứt hình thức, đi vào thực chất, cần tránh thái độ ban ơn, ban phát hoặc trao thưởng cho “người của mình” mà gạt những người xứng đáng khác sang một bên. Việc thi đua, khen thưởng phải gắn với nâng cao đạo đức, thái độ trách nhiệm thực thi công vụ. Việc triển khai cần có mục tiêu thiết thực, cụ thể, không hô hào suông mà phải gắn với thực tiễn cuộc sống. Đặc biệt, khen thưởng phải kịp thời, chính xác, khen đúng việc, thưởng đúng người, lấy kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị, tác động đến đời sống người dân làm thước đo khen thưởng.../.